J 2019

„… aby národové naši ještě toho dočěkali, abychom Čechové, Moravané a Slezáci byli…”. Elity polityczne Królestwa Czeskiego wobec Śląska i Ślązaków w pierwszej połowie XVI wieku

CZECHOWICZ, Boguslaw

Basic information

Original name

„… aby národové naši ještě toho dočěkali, abychom Čechové, Moravané a Slezáci byli…”. Elity polityczne Królestwa Czeskiego wobec Śląska i Ślązaków w pierwszej połowie XVI wieku

Name in Czech

„… aby národové naši ještě toho dočěkali, abychom Čechové, Moravané a Slezáci byli…”. Politické elity Českého království ve vztahu k Slezsku a Slezanům v první polovině 16. století

Name (in English)

„…may our nations see it pass that we be Czechs, Moravians and Silesians…”. Political elites of the Kingdom of Bohemia in relation to Silesia and the Silesians in the first half of the 16th century

Authors

CZECHOWICZ, Boguslaw (616 Poland, guarantor, belonging to the institution)

Edition

Historie. Otázky. Problémy, Praha, Univerzita Karlova, Filozofická fakulta, 2019, 1804-1132

Other information

Language

Polish

Type of outcome

Článek v odborném periodiku

Field of Study

60101 History

Country of publisher

Czech Republic

Confidentiality degree

není předmětem státního či obchodního tajemství

References:

RIV identification code

RIV/47813059:19240/19:A0000649

Organization unit

Faculty of Philosophy and Science in Opava

Keywords (in Czech)

Koruna Království českého; Čechy; Slezsko; stavovská monarchie; centralismus; separatismus

Keywords in English

Crown of the Kingdom of Bohemia; Bohemia; Silesia; Estates monarchy; centralism; separatism

Tags

Tags

International impact, Reviewed
Změněno: 14/10/2020 11:13, prof. PhDr. Boguslaw Czechowicz, Dr.

Abstract

ORIG CZ EN

V originále

W artykule ukazano pewne stałe tendencje stosunku czeskich elity politycznych do Śląska. Jedną z nich było dbanie o integralność Korony Czeskiej, zwłaszcza w dobie niemal trwałej nieobecności królów w państwie po 1490 roku. Czescy magnaci mieli jednak w polu widzenia także własny interes, a Śląsk był dla nich głównie obszarem spekulacji majątkowych. Instrumentalnie też traktowali śląskich książąt, z jednej strony starając się ograniczać ich pozycję, z drugiej – szukając ich wsparcia w realizacji swoich partykularnych celów (np. matrymonialnych). Nie byli jednak w stanie zdominować życia politycznego Śląska w takim stopniu, jak w przypadku Moraw czy Łużyc. Ważnym elementem „protokołu rozbieżności” pozostawała też odmienna nad Wełtawą i nad Odrą interpretacja sposobu kreowania monarchy (elekcyjnej czy dziedzicznej). Dała ona o sobie znać w latach 1526-1527. Czeska elekcja Ferdynanda I była ostatnią, która – dokonana bez udziału Ślązaków – budziła nad Odrą wyraźne kontrowersje. Ferdynand umiał wszakże doskonale wykorzystać swoją pozycję ponad stanami i ponad krajami koronnymi.

In Czech

Článek ukazuje některé stálé tendence v postoji české politické elity ke Slezsku. Jednou z nich byla snaha udržet integritu České koruny, zejména v době téměř trvalé absence králů v zemi po roce 1490. Čeští páni však měli také své vlastní zájmy a Slezsko pro ně bylo hlavně prostorem pro obchod s panstvími. Rovněž se slezskými knížaty zacházeli instrumentálně: na jedné straně se snažili omezit jejích postavení, na druhé straně hledali jejích podporu při dosahování svých cílů (např. sňatkových). Nedokázali však ovládnout politický život Slezska, na rozdíl od Moravy nebo Lužice. Důležitou roli hrála také odlišná interpretace „pražského“ a „vratislavského“ způsobu, jakým byl kreován panovník (volitelný nebo dědičný). Ukázalo se to v letech 1526-1527. Česká volba Ferdinanda I. byla poslední, která – uskutečněná bez účasti Slezanů – vzbudila nad Odrou jasný odpor. Ferdinand ostatně dokázal dokonale využít své postavení nad stavy a korunními zeměmi.