Vydání
1. vyd. Wrocław, Od „Zapisu“ do... zapisu historii. Kultura poza cenzurą w Europie Środkowej i Wschodniej w latach 1977-1991, od s. 325-338, 14 s. 2018
V originále
Edycje samizdatu na północnych Morawach z pewnością nie reprezentowały te najlepsze w niezależnej literaturze czeskiej w latach 70. i 80., ale dzięki cywilnej sprawności swoich rozsiewaczy stał się ważnym elementem czeskiej wolnej kultury. Ołomunieckie centrum działań samizdatu przyczyniło się do utrzymania świadomości poważnego nurtu morawskiej literatury katolickiej i chrześcijańskiej, zapewniając jednocześnie liczne impulsy kulturalne poprzez tłumaczenia z literatury światowej, jak również z literatury współczesnej, których wybór na tłumaczenia został cenzurowany w oficjalnym nurcie. Podobnie było również w dziedzinie tłumaczeń polskich w wydaniu samizdatu z Jeseník Zdeněka Petrželki Žeň Graefenbergská (Pokłos Graefenbergski). Ważnymi działaczami produkcji samizdatu byli dysydenci z Ostrawy, pisarz Jaromír Šavrda, który był jedną z ostatnich ofiar brutalnych prześladowań komunistycznych pod względem totalitarnego reżimu tak zwanych niewygodnych obywateli w Czechosłowacji.
Česky
Severomoravský samizdat jistě nereprezentoval to nejlepší, co v nezávislé české literatuře během 70. – 80. let minulého století vzniklo, avšak díky občanské statečnosti jeho šiřitelů se stal významnou složkou české svobodné kultury. Olomoucké centrum samizdatových aktivit přispělo k udržení povědomí o závažném proudu moravské katolické a křesťanské literatury, přičemž přinášelo četné kulturní impulzy i díky překladům ze světových literatur a také z moderní polské literatury, jejíž výběr pro překlady podléhal v oficiálním proudu cenzuře. Podobně tomu bylo ostatně i v oblasti překladů z polštiny v rámci jesenické samizdatové edice Zdeňka Petrželky Žeň graefenbergská. K významným šiřitelům samizdatové produkce náležel ostravský disident, spisovatel Jaromír Šavrda, jenž patřil mezi poslední oběti tvrdé komunistické perzekuce z hlediska totalitního režimu tzv. nepohodlných občanů v Československu.
Anglicky
Samizdat in the North Moravian Region in Czechoslovakia surely did not represent the best that emerged in the Independent Czech Literature during the 1970s and the 1980s but thanks to the civic bravery of its disseminators it became an important component of Czech free culture. The Olomouc center of samizdat activities contributed to the awareness of the serious flow of Moravian Catholic and Christian literature, bringing numerous cultural impulses also thanks to translations from world literature as well as modern Polish literature whose selection of translations was subject to official censorship. Similarly, it was also in the field of translations from Polish within the Jeseníky Mountains samizdat edition of Zdeněk Petrželka “Žeň graefenbergská” (Harvest from Graefenberg). The Ostrava dissident, the writer Jaromír Šavrda, who belonged to the last victims of the tough communist persecution in terms of the totalitarian regime of so-called inconvenient citizens in Czechoslovakia, belonged to the significant distributors of samizdat production.