Originální název
„…vnd wie ich mich weiter in allem dissem handel halten sulle, damit durch handlunge freuntschaft nicht in vnfreuntschaft gewandelt werde”. Z matrymonialnej korespondencji elit politycznych Korony Czeskiej w pierwszej połowie XVI wieku
Název česky
„…vnd wie ich mich weiter in allem dissem handel halten sulle, damit durch handlunge freuntschaft nicht in vnfreuntschaft gewandelt werde”. Z manželské korespondence politických elit České koruny v první polovině 16 století
Název anglicky
„…vnd wie ich mich weiter in allem dissem handel halten sulle, damit durch handlunge freuntschaft nicht in vnfreuntschaft gewandelt werde”. From the matrimonial correspondence of the political elites of the Bohemian Crown in the first half of the 16th century
Vydání
Warszawa – Bellerive-sur-Alier, Człowiek w niewoli uczuć. Przyjaźń, miłość, nienawiść w Czechach i w Polsce w średniowieczu i wczesnej epoce nowożytnej, od s. 181-214, 34 s. 2024
V originále
U schyłku średniowiecza i we wczesnej dobie nowożytnej tematyka związana z uczuciowością bardzo powoli torowała sobie drogę w świecie źródeł pisanych na obszarze Korony Czeskiej. Pod tym względem więcej wnosi sztuka: epitafia i nagrobki małżonków, małżeńskie programy dekoracji zamków czy kaplic, a także medale. Ówczesna korespondencja, nawet, jeśli dotyczyła spraw małżeńskich, najczęściej pozbawiona była tematyki emocjonalnej. Umawiające się w sprawach matrymonialnych strony o wiele bardziej interesowała materialna strona związku. Sprawy matrymonialne były jednak w stanie zbliżać do siebie przeciwników politycznych. Najbogatszy ówcześnie cesko-morawski magnat Jan z Pernštejna nie raz dawał w swoich listach wyraz dezaprobaty wobec polityki dwóch śląskich książąt: Fryderyka II legnicko-brzesko-wołowskiego oraz Jerzego Hohenzollerna, pana na Karniowie. Kiedy jednak na początku lat 40. XVI w. podjął starania, by jego syn poślubił córkę margrabiego brandemburskiego Jerzego, szukał pośrednictwa właśnie u legnicko-brzeskiego Piasta. Komplementowął go odtąd w listach, kreując na swego największego przyjaciela. Programy świadczące o roli takich związków między czeską szlachtą a książętami śląskimi znajdziemy w rezydencjach. Czasem akcentowano w nich nadzieję na bezpieczny los rodowego majątku, który przejmą potomkowie, czyli to, co najczęściej negocjowano przy zawieraniu związków małżeńskich.
Česky
Na konci středověku a v raném novověku se do světa písemných pramenů v oblasti Koruny české dostávala témata spojená s emocionalitou velmi pomalu. V tomto ohledu více přispívá umění: epitafy a náhrobky manželů, manželské programy pro výzdobu zámků a kaplí a také medaile. Tehdejší korespondence, i když se týkala manželských záležitostí, byla nejčastěji bez citových témat. Smluvní strany v manželských věcech se mnohem více zajímaly o materiální stránku vztahu. Manželské záležitosti však dokázaly sblížit politické odpůrce. Nejbohatší českomoravský velmož v té době Jan z Pernštejna ve svých dopisech často vyjadřoval svůj nesouhlas s politikou dvou slezských knížat: Fridricha II. Lehnického a Jiřího z Hohenzollernu, pána Krnova. Když se však počátkem 40. let 16. století snažil, aby se jeho syn oženil s dcerou markraběte Jiřího Braniborského, hledal zprostředkování u Piastovců z Lehnice. Od té doby mu v dopisech skládal komplimenty, čímž se stal jeho největším přítelem. V rezidencích lze nalézt programy dokládající roli takových vztahů mezi českou šlechtou a slezskými knížaty. Někdy zdůrazňovali naději na bezpečný osud rodinného majetku, který převezmou potomci, o čemž se při vstupu do manželství nejčastěji sjednávalo.
Anglicky
At the end of the Middle Ages and in the early modern era, topics related to emotionality very slowly made their way into the world of written sources in the area of the Bohemian Crown. In this respect, art contributes more: epitaphs and tombstones of spouses, marital programs for decorating castles and chapels, as well as medals. Correspondence at that time, even if it concerned marital matters, was most often devoid of emotional topics. The parties contracting in matrimonial matters were much more interested in the material side of the relationship. However, matrimonial matters were able to bring political opponents closer together. The richest Bohemian-Moravian magnate at that time, Jan of Pernštejn, often expressed his disapproval in his letters towards the policy of two Silesian princes: Frederick II of Legnica and George of Hohenzollern, prince of Krnov. However, when, at the beginning of the 1540s, he tried to have his son marry the daughter of Margrave George of Brandenburg, he sought the mediation of the Piast of Legnica. From then on, he complimented him in letters, making him his greatest friend. Programs proving the role of such relationships between the Bohemian nobility and Silesian princes can be found in the residences. Sometimes they emphasized the hope for the safe fate of the family property, which would be taken over by the descendants, which was what was most often negotiated when entering into marriage.